TÁC ĐỘNG CỦA CHUYỂN ĐỔI SỐ ĐẾN MÔ HÌNH KINH DOANH
Chuyển đổi số tác động đến nhiều mô hình kinh doanh truyền
thống. Các công ty tích hợp công nghệ vào mô hình kinh doanh của mình để cải tiến
hoặc tạo ra mô hình kinh doanh mới, phát triển hoạt động và đem đến trải nghiệm
khách hàng tốt hơn. Nhưng đồng thời cũng phải đối mặt với các thách thức mới
trong thị trường cạnh tranh này.
1. Mô hình kinh doanh là gì?
Mô hình kinh doanh là khuôn khổ chiến lược được một công ty
thực hiện nhằm tạo ra giá trị thông qua việc cung cấp các sản phẩm và dịch vụ của
mình. Các doanh nghiệp phát triển mạnh bằng cách tạo ra các mô hình kinh doanh
mới và độc đáo hoặc cải tiến các mô hình kinh doanh hiện có để tạo ra dòng
doanh thu, phát triển hoạt động hiệu quả và xây dựng mối quan hệ với khách
hàng.
Các yếu tố của mô hình kinh doanh (Ảnh: Harvard
Business Review).
Ví dụ, các doanh nghiệp sản xuất tạo ra sản phẩm từ nguyên
liệu thô, phân phối chúng cho các nhà bán lẻ và khách hàng và tạo ra doanh thu
từ việc bán hàng. Mô hình này bao gồm các bước được thực hiện để nâng cao hiệu
quả trong suốt hoạt động sản xuất và phân phối, cũng như tạo ra nhu cầu cho sản
phẩm của mình thông qua tiếp thị.
Bằng cách tận dụng các công nghệ mới hiện nay, doanh nghiệp
có thể tinh chỉnh các yếu tố của mô hình để tăng lượng giá trị được tạo ra, giảm
chi phí phát sinh từ hoạt động và quy trình, thậm chí tạo ra các sản phẩm và dịch
vụ mới phù hợp hơn với nhu cầu luôn thay đổi của khách hàng.
2. Mô hình kinh doanh thứ 1: Bán lẻ
Mô hình này liên quan đến việc bán sản phẩm cho người tiêu
dùng cuối cùng, hoặc với số lượng lớn (bán buôn) cho nhà bán lẻ khác sẽ bán
chúng. Nó bao gồm các nhà bán lẻ truyền thống vận hành các cửa hàng thực tế,
các doanh nghiệp thương mại điện tử hoạt động trực tuyến và nhiều mô hình kinh
doanh kết hợp tồn tại giữa chúng.
Chuyển đổi số đã có tác động mạnh mẽ đến ngành bán lẻ trong
20 năm qua, với sự bùng nổ phổ biến của thương mại điện tử là ví dụ điển hình
nhất cho điều này. Các nhà bán lẻ trực tuyến (chẳng hạn như Amazon, eBay hoặc
Alibaba) sử dụng AI và phân tích để nhắm mục tiêu khách hàng bằng các đề xuất
và trải nghiệm mua sắm được cá nhân hóa, cũng như định giá thông minh và hậu cần
thông minh.
Do đó, các nhà bán lẻ truyền thống như Walmart và Tesco đã đầu
tư rất nhiều vào việc tận dụng công nghệ và phần mềm quản lý doanh nghiệp để
nâng cao trải nghiệm của khách hàng, chuẩn hóa hoạt động chuỗi cung ứng của
riêng họ và tạo ra các dịch vụ khách hàng đa kênh.
Những thách thức đối với mô hình bán lẻ bao gồm nhu cầu ngày
càng tăng đối với các doanh nghiệp trong việc xử lý lượng lớn dữ liệu của khách
hàng, bao gồm dữ liệu cá nhân và thông tin về thói quen mua hàng cũng như các vấn
đề tài chính. Điều này cũng mang đến những thách thức xung quanh việc tuân thủ
quy định, quyền riêng tư và bảo mật dữ liệu.
3. Mô hình kinh doanh thứ 2: Sản xuất
Đó là một mô hình truyền thống khác đã tồn tại hàng nghìn
năm nhưng hiện đang được chuyển đổi nhanh chóng bởi sự xuất hiện của nhiều công
nghệ biến đổi mới. Chúng bao gồm Internet of Things (cho phép các nhà máy thông
minh và bảo trì dự đoán), công nghệ robot và in 3D (đôi khi được gọi là sản xuất
phụ gia).
Nói chung, những chuyển đổi này đôi khi được gọi là công
nghiệp 4.0, ám chỉ chúng cấu thành giai đoạn thứ tư của Cách mạng Công nghiệp,
sau cơ giới hóa, điện khí hóa và tin học hóa.
Một số thách thức lớn nhất ở đây liên quan đến các khoản đầu
tư lớn mà các công ty cần thực hiện cho cơ sở hạ tầng. Ngoài ra còn có những
thách thức xung quanh việc đào tạo hoặc tuyển dụng, để đảm bảo doanh nghiệp có
những người có kỹ năng phù hợp để triển khai và vận hành các công nghệ này.
Trên hết, cần phải điều hướng các tác động về đạo đức và pháp lý của việc triển
khai tự động hóa quy mô lớn trong các doanh nghiệp sản xuất, đặc biệt là liên
quan đến tác động của nó đối với lực lượng lao động.
4. Mô hình kinh doanh thứ 3: Kinh doanh dịch vụ
Đây là những doanh nghiệp cung cấp dịch vụ chứ không phải sản
phẩm—từ các dịch vụ chuyên nghiệp như kế toán, tài chính và pháp lý đến khách sạn,
chăm sóc sức khỏe, lữ hành và du lịch, sự kiện và dịch vụ cá nhân như làm tóc
và đào tạo cá nhân.... Các mô hình kinh doanh mới hơn trong danh mục này bao gồm
các dịch vụ phần mềm dưới dạng dịch vụ như Microsoft 365, và các dịch vụ đăng
ký giải trí như Netflix và Spotify…
Chuyển đổi số đã cho phép nhiều doanh nghiệp trước đây nổi
tiếng với việc sản xuất sản phẩm chuyển sang hình thức phân phối dựa trên dịch
vụ. Đáng chú ý, điều này bao gồm các nhà cung cấp phần mềm, cũng như các nhà sản
xuất ô tô bao gồm Volvo và Porsche, các nhà sản xuất thiết bị gia dụng như
Nespresso và các thiết bị thể dục như Peloton và Fitbit.
Điều này cho phép các doanh nghiệp xây dựng các luồng doanh
thu có thể lặp lại, có thể dự đoán thay vì dựa vào thanh toán một lần, đồng thời
cung cấp trải nghiệm mới cho khách hàng, chẳng hạn như nhận bản nâng cấp cho
các sản phẩm và mẫu mới khi chúng được phát hành. Các doanh nghiệp cung cấp các
loại dịch vụ đăng ký này - cũng như các tổ chức dịch vụ chuyên nghiệp như ngân
hàng, kế toán và công ty luật - có thể sử dụng dữ liệu, AI và phân tích để hiểu
cách khách hàng sử dụng và tương tác với dịch vụ của họ, dự đoán và ngăn chặn
khách hàng rời bỏ cũng như cá nhân hóa các dịch vụ của họ tại tỉ lệ.
Thách thức chính ở đây là hành vi của khách hàng thay đổi
nhanh hơn và lòng trung thành có thể khó duy trì hơn trong thời đại số. Xét cho
cùng, việc chuyển đổi nhà cung cấp hoặc khám phá các dịch vụ mới chỉ cần thông
qua một thao tác chạm vào màn hình hoặc nhấp chuột. Để khắc phục điều này, các
doanh nghiệp cạnh tranh để cung cấp dịch vụ khách hàng ở mức độ tốt hơn, cũng
như phát triển các chương trình dành riêng cho khách hàng trung thành để xây dựng
các mối quan hệ “gắn bó”.
5. Đâu là bước tiếp theo cho chuyển đổi số và mô
hình kinh doanh?
Khi tác động của chuyển đổi số ngày càng tăng, chúng ta sẽ
thấy ngày càng xuất hiện nhiều các mô hình kinh doanh mới hơn, bao gồm các
doanh nghiệp Freemium, doanh nghiệp hỗ trợ quảng cáo và huy động vốn từ cộng đồng.
Các mô hình Freemium - trong đó phiên bản cơ bản của dịch vụ hoặc sản phẩm được
cung cấp miễn phí, trong khi các tính năng nâng cao hơn được dành riêng cho người
đăng ký - có thể được tinh chỉnh để tạo ra nhiều trải nghiệm cá nhân hóa hơn.
Các doanh nghiệp được hỗ trợ quảng cáo sẽ được hưởng lợi từ các chương trình
khuyến mãi được nhắm mục tiêu chính xác hơn, cũng như nhắn tin được cá nhân hóa
hơn. Tất cả các doanh nghiệp sẽ có thể tối ưu hóa tốt hơn chiến lược giá của
mình, cung cấp các mức độ dịch vụ và hỗ trợ khác nhau, để đáp ứng các biến thể
về nhân khẩu học và thói quen chi tiêu đang thay đổi của khách hàng.
Đồng thời, những lo ngại về quyền riêng tư, những thay đổi
trong các yêu cầu pháp lý và tuân thủ cũng như tác động ngày càng tăng của an
ninh mạng đối với các doanh nghiệp sẽ là những thách thức đáng kể.
Cuộc khủng hoảng kỹ năng đang diễn ra trong lĩnh vực công
nghệ có thể sẽ tạo ra nhiều rào cản hơn nữa, có nghĩa là việc đầu tư vào nâng
cao kỹ năng và đào tạo cũng rất quan trọng.
Tuy nhiên, cuối cùng chúng ta có thể kỳ vọng sẽ tiếp tục thấy
các mô hình kinh doanh phát triển khi tốc độ phát triển công nghệ tăng lên. Điều
này sẽ đòi hỏi các nhà lãnh đạo phải áp dụng tư duy về nhận thức, giáo dục và đổi
mới liên tục. Chấp nhận những thay đổi này đồng thời hiểu rõ những rủi ro và
thách thức mà chúng đặt ra là chìa khóa để phát triển bất kể những biến đổi nào
sắp xảy ra.
Nhận xét
Đăng nhận xét