CHIẾN LƯỢC vs KẾ HOẠCH

Đỗ Ngọc Minh

Trong kinh doanh và quản lý dự thì hai thuật ngữ thường xuất hiện: chiến lược và kế hoạch.

Mặc dù thường được sử dụng cùng nhau, nhưng việc hiểu được sự khác biệt giữa chiến lược và kế hoạch là rất quan trọng đối với người lãnh đạo hiệu quả và thành công của tổ chức. Bài này sẽ giải thích về chiến lược so với kế hoạch, làm rõ sự khác biệt của chúng và giúp bạn xác định cách tiếp cận nào phù hợp nhất với nhu cầu của mình, của doanh nghiệp.

Xác định Chiến lược và Kế hoạch

Chiến lược là gì?

Chiến lược là câu chuyện bao quát hướng dẫn hành trình của một tổ chức từ trạng thái hiện tại đến trạng thái mong muốn trong tương lai.

Đây là cách tiếp cận phác thảo cách bạn định vượt qua các thách thức, tận dụng thế mạnh và điều hướng bối cảnh cạnh tranh để đạt được các mục tiêu dài hạn.

Chiến lược cung cấp định hướng và mục đích, đóng vai trò là la bàn cho việc ra quyết định ở mọi cấp độ của một tổ chức.

 

Kế hoạch là gì?

Kế hoạch là một lộ trình chi tiết các hành động, mốc thời gian và nguồn lực cụ thể cần thiết để đạt được một mục tiêu hoặc mục đích cụ thể. Đó là thành phần tác vụ giúp hiện thực hóa chiến lược, tập trung vào ai, như thế nào, khi nào và mức độ thực hiện.

Một kế hoạch thường ngắn hạn và cụ thể hơn một chiến lược, cung cấp một lộ trình rõ ràng để thực hiện.

Sự khác biệt chính: Kế hoạch so với Chiến lược

Hiểu được sự khác nhau giữa kế hoạch và chiến lược là điều cần thiết để quản lý tổ chức hiệu quả.

Sau đây là những điểm khác biệt chính:

 

Phạm vi:

-        Chiến lược có phạm vi rộng hơn, toàn diện hơn, thường kéo dài nhiều năm và bao gồm nhiều khía cạnh của một tổ chức.

-        Kế hoạch hẹp hơn, tập trung vào các mục tiêu hoặc dự án cụ thể trong khung thời gian ngắn hơn.

 

Mức độ chi tiết:

-        Chiến lược thường trừu tượng và mang tính định hướng.

-        Kế hoạch thì chi tiết và cụ thể, phác thảo các bước và hành động cụ thể.

 

Tính linh hoạt:

-        Chiến lược có khả năng thích ứng cao hơn và có thể thích ứng với những thay đổi trong môi trường kinh doanh.

-        Kế hoạch cứng nhắc hơn và có thể cần cập nhật thường xuyên để duy trì tính phù hợp.

 

Mục đích:

-        Mục đích của chiến lược là cung cấp định hướng chung và hướng dẫn việc ra quyết định.

-        Mục đích của kế hoạch là phác thảo các hành động cụ thể và phân bổ nguồn lực để đạt được các mục tiêu cụ thể.

 

Khung thời gian:

-        Chiến lược thường tập trung vào dài hạn, thường hướng đến 3-5 năm hoặc lâu hơn.

-        Kế hoạch thường ngắn hạn đến trung hạn, từ vài tháng một năm.

Khi nào bạn cần một chiến lược:

-        Thiếu định hướng rõ ràng: Nếu tổ chức của bạn không chắc chắn về các mục tiêu dài hạn hoặc có bất đồng về đích đến, đã đến lúc phải xây dựng chiến lược.

 

-        Những thay đổi đáng kể: Sau những thay đổi lớn về tổ chức hoặc gián đoạn thị trường, một chiến lược mới có thể giúp lấy lại sự tập trung và động lực.

 

-        Hiệu suất kém kéo dài: Nếu những nỗ lực hiện tại của bạn không mang lại kết quả mong muốn mặc dù đã làm việc chăm chỉ và tận tụy, có thể bạn cần một chiến lược mới.

 

-        Lãnh đạo mới: Khi đảm nhận vai trò lãnh đạo, việc xây dựng chiến lược có thể giúp xác định hướng đi mới cho tổ chức.

 

-        Áp lực cạnh tranh: Trước sự gia tăng cạnh tranh hoặc thay đổi thị trường, một chiến lược có thể giúp tạo sự khác biệt cho tổ chức của bạn và xác định những cơ hội mới.

 

Khi nào bạn cần một kế hoạch:

-        Phân bổ nguồn lực: Khi bạn cần phân bổ hiệu quả các nguồn lực hạn chế cho nhiều sáng kiến ​​hoặc phòng ban khác nhau.

 

-        Hiệu quả hoạt động: Quản lý con người và quy trình một cách hiệu quả, đảm bảo hoạt động hàng ngày diễn ra suôn sẻ.

 

-        Rõ ràng và thống nhất: Khi bạn cần hành động nhanh chóng và đảm bảo mọi người đều hiểu rõ vai trò và trách nhiệm của mình.

 

-        Thực hiện dự án: Để triển khai các dự án hoặc sáng kiến ​​cụ thể với mục tiêu và thời hạn xác định.

 

-        Đo lường hiệu suất: Thiết lập các mốc quan trọng và số liệu rõ ràng để theo dõi tiến độ và thành công.

 

Mối quan hệ giữa chiến lược và kế hoạch:

Mặc dù tập trung vào sự khác biệt giữa chiến lược và kế hoạch, điều quan trọng cần lưu ý là các khái niệm này không loại trừ lẫn nhau.

Trên thực tế, chúng hoạt động tốt nhất khi được sử dụng song song. Một chiến lược được xây dựng tốt sẽ cung cấp nền tảng và định hướng cho việc lập kế hoạch hiệu quả, trong khi các kế hoạch vững chắc là điều cần thiết để đưa chiến lược đến thành công.

 

Như câu nói, "Bạn có thể có một kế hoạch mà không có chiến lược, nhưng một chiến lược mà không có kế hoạch là một câu chuyện không trọn vẹn". Điều này nhấn mạnh mối quan hệ cộng sinh giữa hai khái niệm. Một chiến lược mà không có kế hoạch đi kèm có nguy cơ vẫn chỉ là một ý tưởng trừu tượng, trong khi các kế hoạch không có chiến lược bao quát có thể dẫn đến những nỗ lực rời rạc không đóng góp vào thành công lâu dài.

 

Quy trình phát triển chiến lược:

1.   Tư duy khác biệt: Khuyến khích những quan điểm đa dạng và ý tưởng sáng tạo.

2.   Phân tích môi trường: Đánh giá các yếu tố bên trong và bên ngoài ảnh hưởng đến tổ chức.

3.   Thiết lập tầm nhìn: Xác định trạng thái mong muốn trong tương lai.

4.   Phân tích khoảng cách: Xác định sự khác biệt giữa trạng thái hiện tại và trạng thái mong muốn.

5.   Các lựa chọn chiến lược: Phát triển và đánh giá các phương pháp tiếp cận chiến lược tiềm năng.

6.   Sự thống nhất: Xây dựng sự đồng thuận xung quanh chiến lược đã chọn.

7.   Truyền thông nội bộ: Truyền đạt chiến lược một cách rõ ràng tới tất cả các bên liên quan.

Quy trình lập kế hoạch:

1.   Đặt mục tiêu: Xác định các mục tiêu cụ thể, có thể đo lường được.

2.   Phân chia nhiệm vụ: Chia mục tiêu thành các nhiệm vụ nhỏ hơn, dễ quản lý hơn.

3.   Phân bổ nguồn lực: Phân công người, thời gian và ngân sách cho từng nhiệm vụ.

4.   Tạo mốc thời gian: Thiết lập thời hạn và mốc quan trọng.

5.   Đánh giá rủi ro: Xác định những trở ngại tiềm ẩn và xây dựng các phương án dự phòng.

6.   Tài liệu: Tạo kế hoạch và lịch trình hành động chi tiết.

7.   Rà soát và điều chỉnh: Thường xuyên theo dõi tiến độ và cập nhật kế hoạch khi cần thiết.