14 PHONG CÁCH LÃNH ĐẠO
14 PHONG CÁCH LÃNH ĐẠO
Lãnh đạo là quá trình thúc đẩy người khác cùng nhau làm việc
để đạt được những điều tuyệt vời. Khi bạn thăng tiến trong sự nghiệp và phát
triển các kỹ năng lãnh đạo, bạn có thể sẽ sử dụng các kỹ thuật và phương pháp
khác nhau để đạt được mục tiêu của tổ chức trong khi thu hút những nhân viên
báo cáo với bạn. Những cách tiếp cận khác nhau này để cung cấp định hướng, thực
hiện kế hoạch và thúc đẩy mọi người được gọi là phong cách lãnh đạo.
Những nhà lãnh đạo hiệu quả nhất là những người tự nhận thức.
Họ có thể hiểu được điểm mạnh và điểm yếu của mình và chủ động học (và thực
hành!) phong cách lãnh đạo phù hợp nhất với họ và tổ chức của họ.
Bằng cách tìm hiểu về những phẩm chất mạnh nhất của mình rồi
tinh chỉnh và nhấn mạnh chúng, đồng thời rèn luyện những phẩm chất cần cải thiện,
bạn sẽ có thể kết nối và truyền cảm hứng cho các thành viên trong nhóm của mình
ở cấp độ sâu hơn.
Nhưng có bao nhiêu phong cách lãnh đạo và bạn có cần phải gắn
bó với chỉ một phong cách không?
Các phong cách lãnh đạo khác nhau
Việc làm quen với các phong cách lãnh đạo khác nhau mà bạn
có mối quan hệ gần gũi nhất là rất quan trọng vì nó giúp bạn kết nối và giao tiếp
tốt hơn với nhóm của mình.
Khi các thành viên trong nhóm và người sử dụng lao động có
thể xác định được bạn là kiểu nhà lãnh đạo nào, họ sẽ cảm thấy thoải mái hơn
trong vai trò của mình và trong các tương tác với bạn.
Họ biết những gì mong đợi - và những gì không mong đợi - và
có thể hiểu rõ hơn cách tận dụng thương hiệu hỗ trợ độc đáo của riêng bạn.
Bạn có tò mò về phong cách lãnh đạo mà bạn giống nhất không?
Chúng tôi sẽ giải thích 14 phong cách lãnh đạo phổ biến nhất
dưới đây để bạn có thể xác định phong cách nào phù hợp nhất với tính cách của
mình. Bằng cách dành thời gian để làm quen với từng loại hình lãnh đạo này, bạn
có thể nhận ra một số lĩnh vực nhất định cần cải thiện hoặc mở rộng trong phong
cách lãnh đạo của riêng mình.
Bạn cũng có thể xác định những cách lãnh đạo khác có thể phục
vụ tốt hơn cho các mục tiêu hiện tại, tính cách trong nhóm của bạn, văn hóa tổ
chức và hiểu cách làm việc với những người quản lý theo phong cách khác với
phong cách của bạn.
1. Độc
đoán, Quyền uy, Cưỡng ép hoặc Chỉ huy
Các nhà lãnh đạo độc đoán đưa ra quyết định mà không cần tìm
kiếm ý kiến đóng góp từ bất kỳ ai báo cáo với họ, hoặc bất kỳ ai, (thường là
như vậy).
Các thành viên trong nhóm không được tham khảo ý kiến trước
khi đưa ra chỉ đạo và được kỳ vọng sẽ tuân thủ theo kỳ vọng của nhà lãnh đạo.
Còn được gọi là Quyền uy, Ép buộc hoặc Chỉ huy, phong cách
lãnh đạo này hiếm khi hiệu quả và có thể dẫn đến sự hài lòng trong công việc thấp
và tinh thần kém.
è Tuy
nhiên, phong cách lãnh đạo độc đoán có thể hiệu quả trong các tình huống khủng
hoảng khi cần đưa ra quyết định nhanh chóng.
è Cũng có
thể áp dụng trong trường hợp đội ngũ yếu kém, quá mới mẻ cần phải được “vào
khuôn”.
2. Liên kết
Các nhà lãnh đạo liên kết cố gắng tạo ra mối liên kết tình cảm
với các thành viên trong nhóm và cấp dưới trực tiếp của họ. Các nhà lãnh đạo sử
dụng phong cách này đặt con người lên trên lợi nhuận và tin rằng nhóm luôn là
ưu tiên hàng đầu. Phong cách này tập trung vào việc xây dựng lòng tin trong
nhóm và nuôi dưỡng cảm giác gắn bó với tổ chức.
Đặc biệt hiệu quả trong thời điểm căng thẳng gia tăng, các
nhà lãnh đạo liên kết có hiệu quả trong việc thúc đẩy tinh thần làm việc thấp,
cải thiện giao tiếp và tạo ra môi trường làm việc hài hòa.
Nhược điểm của phong cách lãnh đạo này là việc khen ngợi và
bồi dưỡng liên tục có thể khiến các vấn đề về hiệu suất bị bỏ qua và không được
giải quyết.
è Sẽ rất
tốt trong một giai đoạn ngắn bị mất động lực, chia sẻ những mục tiêu và lợi ích
cho mọi người.
è Xây dựng
văn hóa giao tiếp trong tổ chức.
3. Bảo thủ
Các nhà lãnh đạo bảo thủ có xu hướng tuân theo khuôn mẫu
sách giáo khoa về cách một nhà lãnh đạo nên hành động và thường không thích rủi
ro.
Mặc dù họ có thể khác với các nhà lãnh đạo độc đoán ở chỗ
tìm kiếm ý kiến đóng góp từ người khác, nhưng họ thiên về việc duy trì chính
sách của công ty hoặc các thông lệ trước đây.
Các nhà lãnh đạo bảo thủ thường được tìm thấy trong các tổ
chức lớn, đã thành lập hoặc môi trường được quản lý chặt chẽ, nơi tuân thủ các
quy tắc nghiêm ngặt là điều quan trọng. Những ý tưởng mới có thể bị từ chối vì
tổ chức thành công với các quy trình hiện tại.
Việc triển khai một cái gì đó mới và khác biệt có thể lãng
phí thời gian hoặc nguồn lực nếu nó không hiệu quả. Phong cách lãnh đạo này kìm
hãm sự đổi mới trong số các nhân viên và khó phản ứng hiệu quả với sự
thay đổi.
è Cần thiết
với sự duy trì sự ổn định trong một tổ chức đang vận hành tương đối ổn, có hệ
thống đầy đủ rộng lớn. Những thay đổi sẽ được cẩn trong hơn.
è Nếu
không chỉ ra rõ ràng về mặt rủi ro và lợi ích cho hiện tại – cho tương lai thì
yếu tố AN TOÀN vẫn trên hết.
4. Huấn
luyện
Một nhà lãnh đạo huấn luyện là người dành nhiều thời gian và
năng lượng để xác định và nuôi dưỡng điểm mạnh cá nhân của từng thành viên
trong nhóm của họ. Họ sẽ dành thời gian để vun đắp mối quan hệ sâu sắc với những
người báo cáo trực tiếp để có được sự hiểu biết sâu sắc về hy vọng, niềm tin, ước
mơ và giá trị của từng thành viên trong nhóm. Phong cách lãnh đạo huấn luyện
tương tự như phong cách lãnh đạo dân chủ và liên kết, nhưng các nhà lãnh đạo huấn
luyện chú trọng hơn vào sự phát triển và thành công của từng nhân viên.
Các nhà lãnh đạo huấn luyện thường tạo ra một môi trường
tích cực, nơi sự khuyến khích và giao tiếp có thể diễn ra tự do.
Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, nhân viên cảm thấy như họ
đang bị quản lý quá mức. Điều quan trọng đối với các nhà lãnh đạo huấn luyện là
thỉnh thoảng lùi lại một bước và để nhóm của họ được thở.
è Việc tạo
điều kiện cho nhân viên phát triển bằng cách lãnh đạo huấn luyện, đòi hỏi người
lãnh đạo phải có kỹ năng, sự thấu hiểu và quan tâm đến từng thành viên trong nhóm.
è Nhưng đôi
khi sự kỳ vọng và quan tâm nhiệt tình quá mức dễ gây tâm lý gò bó cho nhân viên,
hoặc vô tình đây là áp lực.
5. Dân chủ,
Tạo điều kiện thuận lợi hoặc Tham gia
Tương tự như phong cách lãnh đạo liên kết, một nhà lãnh đạo
sử dụng phong cách lãnh đạo dân chủ coi trọng kiến thức, kỹ năng và sự đa dạng
của nhóm của họ. Họ là những người xây dựng sự đồng thuận và liên tục yêu cầu ý
kiến đóng góp từ những người báo cáo trực tiếp và đồng nghiệp của họ.
Các nhà lãnh đạo dân chủ là những người lắng nghe tuyệt vời
và họ phát triển sự tự tin vào khả năng lãnh đạo của mình bằng cách sử dụng trí
tuệ tập thể mà nhóm của họ có thể cung cấp.
Họ là những người nuôi
dưỡng nhà lãnh đạo, quản lý; bằng cách trao quyền cho nhân viên cấp
dưới thực hiện quyền hạn, họ đang chuẩn bị hiệu quả cho những vị trí cao cấp
hơn.
Trong những tình huống căng thẳng hoặc khẩn cấp, các nhà lãnh
đạo dân chủ có thể dao động vì phong cách ra quyết định của họ có thể tốn quá
nhiều thời gian.
è Lãnh đạo theo cách thức này sẽ rất tốt cho một tổ chức
đang trên đà phát triển. Tuy nhiên đối với giai đoạn rối loạn hay bất ổn, hoặc
mới chưa định hình thì cách thức lãnh đạo này không hiệu quả. Trong giai đoạn này
nên chăng là phong cách độc đoán – chủ yếu để ổn định và nhanh chóng trong cách
ra quyết định.
6. Tự do
hay ủy quyền
Thuật ngữ tiếng Pháp "laissez faire" được dịch
sang tiếng Anh là "hãy để họ làm". Nói cách khác, một nhà lãnh đạo
theo chủ nghĩa tự do tin tưởng rằng nhân viên của họ sẽ làm những gì họ được
giao và hạn chế tối đa sự can thiệp cũng như chỉ đạo.
Nhà lãnh đạo theo chủ nghĩa tự do thường được thấy trong các
công ty khởi nghiệp, nơi người sáng lập hoàn toàn tin tưởng vào nhóm của mình để
họ có thể tập trung vào việc thực hiện chiến lược chung của công ty.
Lãnh đạo tự do là phong cách lãnh đạo ít xâm phạm nhất. Nó
có thể tạo ra một nhóm nhân viên được trao quyền, nhưng cũng có thể hạn chế sự
phát triển của họ. Đôi khi một số nhân viên có thể cần một sự điều chỉnh lộ
trình, nhưng họ sẽ không nhận được điều đó từ một nhà lãnh đạo tự do. Điều này
có thể dẫn đến việc bỏ lỡ các cơ hội phát triển và kém hiệu quả.
è Cẩn thận
với phong cách lãnh đạo này, vì sự tự do quá mức sẽ khó kiểm soát, thậm chí khó
ngăn ngừa những hành vi phá hoại – trục lợi có chủ ý.
7. Mới nổi
Lãnh đạo mới nổi là một loại hình lãnh đạo mà trong đó một
thành viên trong nhóm không được bổ nhiệm hoặc bầu vào vai trò lãnh đạo. Thay
vào đó, khả năng lãnh đạo của họ phát triển theo thời gian do sự tương tác của
nhóm. Một nhà lãnh đạo mới nổi cần dựa vào ảnh hưởng hơn là thẩm quyền, và thường
thì các thành viên trong nhóm không chấp nhận ngay một nhà lãnh đạo mới chưa được
bổ nhiệm hoặc bầu.
Một chiến thuật phổ biến cho các nhà lãnh đạo mới nổi để gây
ảnh hưởng đến nhóm của họ bằng cách sử dụng khái niệm có đi có lại và trao đổi
ân huệ. Phong cách lãnh đạo này tập trung vào mối quan hệ. Để phong cách này có
hiệu quả, điều quan trọng là nhà lãnh đạo mới nổi phải thành thạo trong việc
phát triển, duy trì và sửa chữa các mối quan hệ.
è Một người
“mới toanh” được đưa về hiển nhiên phải tạo dựng được mối quan hệ để xóa đi sự
nghi ngờ ban đầu.
è Cần
chia sẻ những mục tiêu của tổ chức gắn liền với quyền lợi của nhân viên để họ có
thể hiểu rõ những kỳ vọng cũng như những lợi ích mang lại.
8. Đi tiên
phong – làm gương
Một nhà lãnh đạo tiên phong là người lãnh đạo bằng tấm
gương. Họ đặt ra những tiêu chuẩn cao cho bản thân với hy vọng rằng những người
khác sẽ noi theo. Một nhóm bao gồm những người có động lực, có hiệu suất cao,
coi trọng sự cải tiến liên tục sẽ phát triển mạnh mẽ dưới sự chỉ đạo của một
nhà lãnh đạo tiên phong. Giống như phong cách lãnh đạo độc đoán, các nhà lãnh đạo
tiên phong thường được tìm thấy trong quân đội – nhưng phong cách lãnh đạo tiên
phong hiệu quả hơn nhiều.
Giống như phong cách tự do đã đề cập trước đó, phong cách
lãnh đạo dựa trên quyền tự chủ có thể gây ra vấn đề cho những người cần hướng dẫn
chi tiết. Nó cũng có thể tạo ra một môi trường mà các cá nhân trong nhóm có thể
cảm thấy họ đang bị thúc đẩy quá mức bởi một nhà lãnh đạo có
tiêu chuẩn không phản ánh tiêu chuẩn của họ, một hiện tượng thường gặp ở các
công ty khởi nghiệp.
è Lãnh đạo
này thường khá nhiệt và quyết liệt, sẽ khiến nhân viên cảm thấy áp lực, đôi khi
vắt kiệt sức.
è Điểm mạnh
của lãnh đạo tiên phong là dám sáng tạo đổi mới.
9. Người phục
vụ
Thuật ngữ “lãnh đạo phục vụ” được tác giả người Mỹ Robert
Greenleaf đặt ra trong cuốn sách The Servant as Leader của ông xuất bản
năm 1970 .
“Người lãnh đạo phục vụ trước hết là người phục vụ… Bắt đầu
bằng cảm giác tự nhiên rằng người ta muốn phục vụ, muốn phục vụ trước tiên.” -
Robert K. Greenleaf
Trong kinh doanh, các nhà lãnh đạo thường phục vụ lợi ích của
các cổ đông và lợi nhuận ròng. Một nhà lãnh đạo phục vụ tập trung chủ yếu vào
phúc lợi của mọi người và cộng đồng mà họ thuộc về. Các nhà lãnh đạo phục vụ
chia sẻ quyền hạn, đặt nhu cầu của người khác lên hàng đầu và giúp mọi người nhận
ra hết tiềm năng của họ. Họ quan tâm nhiều hơn đến phúc lợi của xã hội nơi họ
hoạt động hơn là trách nhiệm chức năng của chính họ. Trong một tổ chức lãnh đạo
phục vụ, nhà lãnh đạo tồn tại để phục vụ những người báo cáo trực tiếp của
mình, chứ không phải ngược lại.
Đức Đạt Lai Lạt Ma, Mahatma Gandhi, Nelson Mandela, Desmond
Tutu, Martin Luther King Jr. và Eleanor Roosevelt là những ví dụ đáng chú ý về
các nhà lãnh đạo phục vụ. Starbucks và
Zappos là hai tổ chức lớn đã thành công trong việc triển khai văn hóa lãnh đạo phục vụ.
è Lãnh đạo
phục vụ đề cao việc phục vụ - tinh thần làm việc không mệt mỏi, hỗ trợ hết mình.
è Tuy nhiên
nếu chỉ có phục vụ cho mọi người sẽ khiến họ “lười biếng” và ỷ lại.
10.
Chiến lược
Các nhà lãnh đạo chiến lược ngồi ở giao lộ giữa “duy trì hoạt
động” – quản lý các hoạt động hàng ngày của công ty – và tận dụng các cơ hội
tăng trưởng của công ty. Một nhà lãnh đạo chiến lược có nhiệm vụ là duy trì các
điều kiện làm việc công bằng hiện tại trong khi vẫn đáp ứng các lợi ích của ban
điều hành và thực hiện thay đổi tổ chức. Các nhà lãnh đạo chiến lược làm việc
trong một môi trường bất ổn, không chắc chắn, phức tạp và mơ hồ và chịu ảnh hưởng
của các yếu tố và tổ chức bên ngoài họ.
Mục tiêu chính của lãnh đạo chiến lược là năng suất. Để đạt
được mục tiêu này, một nhà lãnh đạo chiến lược phải phát triển một môi trường
mà nhân viên của họ có thể dự đoán nhu cầu của tổ chức trong bối cảnh trách nhiệm
của chính họ. Các chương trình khen thưởng và khuyến khích là những công cụ phổ
biến được các nhà lãnh đạo chiến lược sử dụng để khuyến khích nhân viên luôn thực
hiện ở mức cao.
Nhà lãnh đạo chiến lược lý tưởng phải tạo ra tầm nhìn, truyền
đạt rõ ràng tầm nhìn đó và biến tầm nhìn đó thành hiện thực một cách hiệu quả.
è Lãnh đạo
chiến lược luôn xem trọng kết quả đạt được, họ là những người có tầm nhìn và kiên
định với những gì vạch ra.
è Vấn đề
là làm sao truyền đạt được tầm nhìn, những kỳ vọng, những yêu cầu và cả những lợi
ích xuống cho nhân viên hiểu rõ.
11.
Giao dịch - Transactional leaders
Các nhà lãnh đạo giao dịch chỉ quan tâm đến công việc mà
nhân viên của họ làm. Phổ biến trong các nhóm bán hàng, một nhà lãnh đạo giao dịch
thường sẽ đặt ra mục tiêu bán hàng và thưởng cho những cá nhân đạt được mục
tiêu đó bằng tiền thưởng.
Khi làm việc cho một nhà lãnh đạo giao dịch, vai trò và
trách nhiệm của bạn được xác định rõ ràng – không có sự mơ hồ. Tuy nhiên, phong
cách lãnh đạo giao dịch có thể gây mất động lực. Nhân viên có thể chỉ làm những
việc tối thiểu tại nơi làm việc nếu họ biết nỗ lực của mình đáng giá bao nhiêu
mọi lúc. Trong những tình huống này, một nhà lãnh đạo giao dịch có thể sử dụng
những cử chỉ đánh giá cao không theo lịch trình để cố gắng giữ cho nhân viên
luôn tham gia và có động lực.
12.
Chuyển đổi
Các nhà lãnh đạo chuyển đổi tập trung vào cải tiến liên tục.
Họ liên tục thúc đẩy nhóm của mình ra khỏi vùng an toàn và thực hiện các mục tiêu mở rộng. Phong cách này
thường gắn liền với phong cách lãnh đạo lôi cuốn, một phong cách lãnh đạo bắt
nguồn từ sự quyến rũ và sức thuyết phục của nhà lãnh đạo. Các nhà lãnh đạo chuyển
đổi hiệu quả nhất là những người lôi cuốn vì họ là những người giao tiếp khéo
léo, hùng biện, nhưng cũng có thể giao tiếp với nhân viên ở mức độ sâu sắc, đầy
cảm xúc.
Các tổ chức tăng trưởng cao áp dụng phong cách lãnh đạo chuyển
đổi vì nó thúc đẩy nhân viên đạt được những gì họ cho là mình có khả năng. Tuy
nhiên, các nhà lãnh đạo chuyển đổi có thể có nguy cơ làm kiệt sức những người
báo cáo trực tiếp nếu họ không nhận được sự hướng dẫn và chỉ đạo phù hợp để hướng
dẫn họ vượt qua những trách nhiệm mới đầy thách thức.
13.
Người có tầm nhìn xa
Các tổ chức muốn xây dựng văn
hóa đổi mới sẽ được phục vụ tốt nhất bằng cách khai thác tài năng của
những nhà lãnh đạo có tầm nhìn xa. Những nhà lãnh đạo có tầm nhìn xa là những
người giải quyết vấn đề bẩm sinh và dựa vào tư duy trừu tượng để hình dung ra
những khả năng mà hầu hết mọi người không thể nhìn thấy. Những người có tư duy
"toàn cảnh" này không chỉ có thể nhìn thấy những gì có thể, mà họ còn
có thể diễn đạt hiệu quả điều đó với nhóm của mình. Steve Jobs là một ví dụ về
một nhà lãnh đạo có tầm nhìn xa: nhiệt huyết, cởi mở và sáng tạo, ông đã hiệu
quả nhất trong việc truyền cảm hứng cho động lực tiến lên và tạo ra một nền văn
hóa đổi mới trong hai nhiệm kỳ của mình tại Apple.
Điều quan trọng đối với các nhà lãnh đạo có tầm nhìn xa là
được bổ sung bằng một nhóm gồm nhiều tài năng và kỹ năng khác nhau. Các nhà
lãnh đạo có tầm nhìn xa không thích tham gia vào các chi tiết hoặc việc thực hiện.
Thay vào đó, họ dựa nhiều vào người khác để thực hiện tầm nhìn của mình.
è Lãnh đạo
theo cách này không đi vào chi tiết nhưng mang tính tổng quát cao, bên cạnh đó đòi
hỏi nhân viên dưới quyền làm việc một cách tận hiến và tỉ mỉ.
è Đối với
phong cách lãnh đạo này đôi khi đòi hỏi sự cầu toàn.
14.
Lãnh đạo tình huống
Mặc dù bạn có thể cảm thấy có xu hướng tự nhiên áp dụng một
phong cách lãnh đạo cụ thể từ danh sách trên, nhưng điều quan trọng cần lưu ý
là bạn có thể linh hoạt phong cách lãnh đạo của mình nếu tình huống yêu cầu. Một
số phong cách lãnh đạo hiệu quả hơn trong việc giải quyết các thách thức cụ thể
so với những phong cách khác, vì vậy trong những trường hợp này, các nhà lãnh đạo
tuyệt vời sử dụng phong cách lãnh đạo theo tình huống.
Lãnh đạo tình huống là một tập hợp các hành vi mà một nhà
lãnh đạo có ý thức lựa chọn để phù hợp nhất với một tình huống. Khi tình huống
mà một nhà lãnh đạo đang ở thay đổi, phong cách cũng vậy. Việc chuyển đổi phong
cách lãnh đạo có nghĩa là bạn có vai trò linh hoạt. Bạn không bị giới hạn trong
một phong cách cụ thể; bạn có thể thay đổi phong cách lãnh đạo của mình tùy thuộc
vào những gì được yêu cầu ở bạn.
………………………………………
Nghiên cứu đã chỉ ra rằng không có phong cách lãnh đạo
nào là “tốt nhất”. Khi cân nhắc các giải pháp cho những thách thức về lãnh đạo,
điều quan trọng là phải nhận thức được những điểm mạnh và điểm yếu khác nhau
trong các loại phong cách lãnh đạo này.
Thông thường, bạn sẽ cần hai, ba hoặc thậm chí bốn trong số
những phong cách này để đạt được mục tiêu của mình. Những lúc khác, đồng đội cần
được chỉ đạo hoặc phê bình mang tính xây dựng. Và đôi khi, họ cần được ở một
mình để làm công việc của mình. Việc lựa chọn đúng phong cách phù hợp với từng
tình huống là yếu tố chính của hiệu quả lãnh đạo.
Bạn là kiểu nhà lãnh đạo nào?
Cho dù bạn là một nhà lãnh đạo mới , một nhà lãnh đạo
đang ở giữa sự nghiệp muốn khuếch đại tác động lãnh đạo của mình trên toàn
tổ chức hay một giám đốc điều hành cấp cao muốn chuẩn bị cho cấp độ
lãnh đạo tiếp theo.
Hãy tùy theo tình huống mà bản thân lựa chọn “phong cách” lãnh
đạo phù hợp.
Nhận xét
Đăng nhận xét