7 YẾU TỐ ĐỂ KHAI TRIỂN CHUYỂN ĐỔI SỐ CHO DOANH NGHIỆP - BÀI 2: CHIẾN LƯỢC CHUYỂN ĐỔI SỐ

Đỗ Ngọc Minh

Bài 2: CHIẾN LƯỢC CHUYỂN ĐỔI SỐ

Như đã nêu ở bài 1 về các yếu tố chính để chuyển đổi số thành công. Bài này tôi đi tiếp về chiến lược chuyển đổi số.

Doanh nghiệp cần một chiến lược chuyển đổi số rõ ràng và toàn diện.

Một chiến lược chuyển đổi số rõ ràng và toàn diện cần bao gồm các yếu tố sau:

1.   Mục tiêu rõ ràng về chuyển đổi số (tăng doanh thu, giảm chi phí, tăng khả năng cạnh tranh...)

è     Có thể chiến lược chuyển đổi số là một phần trong chiến lược doanh nghiệp – cần làm rõ mục tiêu của chuyển đổi số tức cũng là làm rõ mục tiêu của doanh nghiệp; khi chuyển đổi số thì doanh nghiệp mong muốn điều gì – còn không chỉ làm theo “phong trào” thì bản thân doanh nghiệp sẽ tiêu phí nguồn lực để thực hiện một dự án mà không đem lại mục tiêu.

2.   Phân tích chi tiết tình hình hiện tại của doanh nghiệp về năng lực số.

è     Bước này rất quan trọng, nó nói đến sự sẵn sàng của doanh nghiệp khi tham gia vào chuyển đổi số. Trong những bài trước trên blog cá nhân tôi có nói đến độ sẵn sàng của doanh nghiệp khi chuyển đổi số có thể kham khảo link sau:

MỨC ĐỘ SẴN SÀNG CỦA DOANH NGHIỆP TRONG CHUYỂN ĐỔI SỐ (welcome-minh-cdo.blogspot.com)

3.   Xác định phạm vi chuyển đổi số (toàn doanh nghiệp hay từng lĩnh vực chính)

è     Ở bước này doanh nghiệp sẽ xác định phạm vi chuyển đổi số, nên chuyển đổi số toàn diện hay theo từng phần. Nếu không xác định đúng phạm vi sẽ tốn nhiều nguồn lực, và ảnh hưởng đến chiến lược dài hạn của doanh nghiệp.

è     Có thể chỉ cần chuyển đổi số từng phần, đạt được mục tiêu đề ra, rồi trong tương lai sẽ hoàn thiện các phần còn lại cho mục tiêu khác lớn hơn.

4.   Đưa ra các tiêu chí, dự án cụ thể cần thực hiện.

è     Trong một bài trên blog tôi cũng có đề cập đến mục đích chuyển đổi số. Có thể kham khảo link:

MỤC ĐÍCH CỦA CHUYỂN ĐỔI SỐ (welcome-minh-cdo.blogspot.com)

5.   Lộ trình, thời gian triển khai các dự án ưu tiên

è     Lộ trình liên quan đến sự sắp đặt về nguồn lực, thời điểm cũng như độ ưu tiên trong việc khai triển dự án. Cần đảm bảo việc cung cấp đầy đủ về nguồn lực và tính toán thời gian hợp lý để không ảnh hưởng đến các hoạt động kinh doanh khác.

6.   Nguồn lực (nhân lực, ngân sách, công nghệ) để triển khai

è     Bài sau khi nói đến yếu tố nguồn lực tôi sẽ chi tiết hóa 3 nguồn lực chủ yếu này Nhân lực, Ngân sách và Công nghệ.

7.   Kế hoạch đào tạo, quản lý thay đổi và truyền thông.

è     Bước này diễn ra liên tục trong và sau quá trình thực hiện dự án.

8.   Cơ chế đo lường, giám sát và điều chỉnh.

è     Đo lường giám sát và điều chỉnh cũng là bước quan trọng để dự án được hoàn thành, đôi khi cần phải có sự điều chỉnh để việc chuyển đổi số thành công – có thể không đúng như tính toán ban đầu nhưng về mục tiêu và lợi ích mang lại phải được đảm bảo, kể cả làm sao cho dự án không vượt quá phạm vi và nguồn lực cho phép.

 

Dưới đây là một ví dụ chi tiết về chiến lược chuyển đổi số cho một doanh nghiệp bán lẻ thời trang trung bình với các con số định lượng và công cụ đi kèm:

Mục tiêu: Tăng 50% doanh thu bán hàng trực tuyến trong 3 năm tới, giảm 20% chi phí vận hành cửa hàng.

Chiến lược chuyển đổi số:

Bước 1: Đánh giá hiện trạng

• Doanh thu bán hàng trực tuyến chỉ chiếm 10% tổng doanh thu
• Hệ thống quản lý cửa hàng và kho hàng thủ công, dữ liệu rời rạc
• Khả năng phân tích dữ liệu khách hàng rất hạn chế

Bước 2: Xây dựng giải pháp chuyển đổi số

Xây dựng website thương mại điện tử và ứng dụng di động (mục tiêu đạt 30% doanh thu trong năm 1)

Triển khai hệ thống quản lý bán hàng-kho (ERP) tập trung, tích hợp cửa hàng-online (mục tiêu giảm 10% chi phí vận hành năm 2)

Xây dựng khả năng phân tích dữ liệu khách hàng, Marketing tự động hoá (mục tiêu tăng 20% doanh thu năm 3)

Bước 3: Lập kế hoạch nguồn lực

• Ngân sách 3 năm: 5 tỷ đồng (website/ứng dụng 1 tỷ, ERP 2 tỷ, BI-Marketing 1 tỷ, khác 1 tỷ)
• Thuê 10 nhân viên CNTT, 3 chuyên gia tư vấn triển khai (chưa tính phí)
• Đào tạo 50 nhân viên bán hàng/vận hành

Bước 4: Triển khai dự án đầu tiên

• Sử dụng Trello để quản lý dự án website/ứng dụng
• Thuê công ty thiết kế website chuyên nghiệp, xây dựng hệ thống đơn hàng trực tuyến
• Triển khai quảng cáo Google/Facebook để tiếp thị

Bước 5: Tiếp tục các dự án

• Sử dụng Bizagi để thiết kế quy trình ERP bán hàng-kho-cửa hàng mới
• Triển khai phần mềm ERP tích hợp của SAP hoặc Oracle
• Xây dựng trung tâm dữ liệu và nền tảng BigData để phân tích dữ liệu
• Triển khai công cụ BI Tableau hoặc PowerBI cho phân tích khách hàng
• Tích hợp công cụ email/SMS Marketing để tiếp thị tự động

Bước 6: Đào tạo và triển khai

• Đào tạo đội ngũ bán hàng về sử dụng ERP, công cụ phân tích khách hàng mới
• Chuẩn bị các tài liệu hướng dẫn sử dụng cho nhân viên
• Chạy thử nghiệm hệ thống mới trước khi vận hành chính thức
• Thông báo, tuyên truyền về các giải pháp mới đến khách hàng

  

Bước 7: Theo dõi, đánh giá và điều chỉnh

 Sử dụng bảng điều khiển KPIs trên phần mềm BI để theo dõi các chỉ số then chốt

Tổ chức đánh giá định kỳ 6 tháng để rà soát tiến độ

Điều chỉnh các kế hoạch cần thiết để đạt các mục tiêu đề ra

Các công cụ chính: Trello, Bizagi, SAP ERP, Tableau BI, Google Ads/Facebook Ads, Marketing Automation.

Con số định lượng: Đầu tư 5 tỷ, 10 nhân viên CNTT (chưa tính phí), đào tạo 50 người. Mục tiêu tăng 50% doanh thu trực tuyến và giảm 20% chi phí vận hành trong 3 năm.

Để có được những con số chi tiết về chi phí chuyển đổi số như trên, thường doanh nghiệp sẽ căn cứ vào một số yếu tố sau:

1.   Chi phí công nghệ

• Website/ứng dụng di động: Dựa trên báo giá từ nhà cung cấp giải pháp website thương mại điện tử, bao gồm chi phí thiết kế giao diện, xây dựng chức năng, tích hợp thanh toán, chi phí duy trì hàng năm...
• ERP: Căn cứ vào gói giải pháp ERP được lựa chọn (SAP, Oracle, hay nhà cung cấp khác), chi phí bao gồm license phần mềm, chi phí triển khai ban đầu, tích hợp dữ liệu, hạ tầng máy chủ...
• Nền tảng phân tích dữ liệu (BI): Chi phí license công cụ BI, chi phí xây dựng kho dữ liệu, báo cáo dashboards...
• Chi phí lưu trữ dữ liệu, đám mây, các giải pháp bảo mật cũng được tính toán.

2.   Chi phí nhân sự

• Đội ngũ CNTT: Dựa trên định biên lương thực tế cho 10 nhân viên CNTT mới tuyển (lập trình viên, kỹ sư hệ thống, quản trị CSDL...) để triển khai và vận hành các hệ thống mới.
• Các chuyên gia tư vấn triển khai: Chi phí tư vấn, hỗ trợ triển khai từ đơn vị bên ngoài, thường tính theo ngày/người. Cần 3 chuyên gia trong suốt quá trình triển khai.
• Chi phí đào tạo 50 nhân viên vận hành hệ thống mới: Thuê đơn vị đào tạo chuyên nghiệp, chi phí giảng viên, tài liệu, cơ sở vật chất.

3.   Chi phí marketing số

• Chi phí quảng cáo kỹ thuật số (Google, Facebook) để thúc đẩy kênh bán hàng trực tuyến
• Chi phí triển khai các giải pháp email/SMS marketing tự động hóa
• Chi phí thuê đơn vị chạy các chiến dịch marketing số định kỳ

 Lưu ý: phần lực lượng CNTT tôi chưa tính phí cụ thể vì nó sẽ phụ thuộc vào phần việc cụ thể từng vị trí tại từng thời điểm - Tuy nhiên trong 3 năm để xây dựng đội ngũ CNTT và nhiệm vụ trên tôi có thể đưa ra một số gợi ý như sau (chỉ kham khảo)

Giả định:

• Mức lương bình quân nhân viên CNTT tại đô thị lớn: 25 triệu/tháng
• Các khoản chi phí phúc lợi khác ước tính 30% lương
• Có 2 năm đầu cần đội ngũ đầy đủ 10 người
• Năm thứ 3 chỉ cần 5 người để vận hành, bảo trì

Chi phí chi tiết:

Năm 1:

• Lương 10 nhân viên: 25 triệu x 10 người x 12 tháng = 3 tỷ
• Phúc lợi 30%: 0.9 tỷ
• Tổng năm 1: 3.9 tỷ

Năm 2:

• Lương 10 nhân viên: 3 tỷ
• Phúc lợi 30%: 0.9 tỷ
• Tổng năm 2: 3.9 

Năm 3:

Lương 5 nhân viên: 1.5 tỷ

Phúc lợi 30%: 0.45 tỷ

Tổng năm 3: 1.95 tỷ

• Tổng chi phí nhân sự CNTT 3 năm: 3.9 + 3.9 + 1.95 = 9.75 tỷ